taper
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « taper », el pout stitchî vaici.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ta.pe/ /ta.pɛ/ (fok deus prononçaedjes)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ta.pe/
- Ricepeures : ta·per
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | tape |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | tapez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | tapans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | tapnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | taprè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | tapéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | tape |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | tapé |
Ôtes codjowaedjes | sipepieus tåvlea |
taper (viebe å coplemint)
- diner on côp.
- Il a tapé on côp d' pougn sol tåve.
- evoyî å lon d' on côp setch.
- I tapèt leus mannestés tot do long des voyes.
- Vo-nos-cial al råyåjhe, et les tcherowes, ki les ramasseus shuvèt-st al cawêye tapèt les crompires foû d’ tere. — Henri Simon, "Mès cwate moumints" (1907) (fråze rifondowe).
- El sitinda sol costé del voye et tapa s' paltot dsu po catchî l' tiesse sipråtcheye et l' vinte å lådje. — Marcel Hicter (fråze rifondowe).
- Li tcheron apoirtéve li porvuzion d' hoye ki nos tapént, å pus abeye, a grands côps d' trouvale pal lårmire del cåve. — Gilbert Mottard (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) dire.
- Come on tournea, li båshele fijha troes tours so les betchetes des pîs, et po s' è moker, tapa ene xhaxhlåde ki s' dispårda come des pougneyes di pieles e l' valêye — Joseph Mignolet, dins « L' amour a l' Alambra », p. 23 (fråze rifondowe).
- On m’ a hapé m’ boursete et i tapèt des couyonådes. — Albert Maquet (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) (mot d’ colebeu) fé cori on colon tot l' låtchant ene sawice pol ratinde rivni
- I n’ estént nén contints, dai, la k’ dji mete mi bleu-bijhe ! Dj’ a si bén oyou l’ côp d’ sounete ! … Sortot Kinåve avou s’ fameus surlet ki n’ a co djamåy polou cori tot côp k’ dj’ a tapé m’ bleu… — Henri Simon, « Li bleû-bîhe » 1886, (eplaidaedje da Jean Haust e 1936), p.9 (fråze rifondowe).
- (viebe å prono) : Loukîz a : « si taper ».
Ratourneures
[candjî]- taper ene copene (avou)
- taper des poes dvant les colons
- taper l’ cwåte
- taper l’ baguete
- taper al nive, taper a l' ivier
- taper l’ côp foû
- taper l’ dåbåd
- taper l’ hate (so)
- taper l’ pire (a)
- taper al diloujhe, si taper al diloujhe
- taper filet
- taper ene loukeure, taper on louca, taper on côp d’ ouy, taper èn ouy.
- Si loukeure k' ele tapa sor mi,
D' on plin côp m' vina fé blemi,
Et dji dmana taper so plaece. — Joseph Vrindts, "Vîx Lîge" (1901) p. 4, "Sov’nance d’Hiviér" (fråze rifondowe). - Tot passant dlé l' vete houmresse, Djan tapa-st on côp d' ouy di rgret viè les toneas ahoplés å coron del såle et s' djaloza t i dvintrinnmint les candes — tcherons, martchands, payizans — k' estént-st ashiowes e ceke d' ôr ki l' feu markéve so les tûleas di l' aisse — Joseph Mignolet, "Vé l’loumîre" (1922) (fråze rifondowe).
- Si loukeure k' ele tapa sor mi,
- taper l’ ouxh sol beur
Parintaedje
[candjî]Mots d’ aplacaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]fé cori on colon tot l' låtchant ene sawice pol ratinde rivni
Ortografeyes
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]fé cori on colon tot l' låtchant ene sawice pol ratinde rivni
- Francès : faire concourir un pigeon (nén ratournåve direk e francès)
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots ki n' ont k' deus prononçaedjes
- Mots do walon di deus pîs
- Viebes do walon
- Viebes do walon ki s' codjowèt come bouter
- Motlî do walon po l' colebreye
- Viebes å prono do walon
- Mots do walon avou des ratourneures
- Mots ki sont dins l' motî Denis
- Mots ki sont dins l' motlî Lejoly d' Ôvîfa
- Mots ki l' rifondowe est dins l' motî Denis
- Mots ki l' rifondowe est dins l' motlî Lejoly d' Ôvîfa
- Mots do walon nén ratournåves mot po mot e francès