conter

Walon (Rifondou)[candjî]

Prononçaedje[candjî]

AFE :
- diferins prononçaedjes : /kɔ̃.ˈte/ /kɔ̃.ˈtɛ/ /kɔ̃.ˈtiː/ (minme prononçaedje pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /kɔ̃.ˈte/
Ricepeures : con·ter

Etimolodjeye 1[candjî]

Tayon-bodje latén « computare » (conter, fé des carculs, pu dire des mots onk après l' ôte) çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes.

Viebe[candjî]

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	conte
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	contez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	contans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	contnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	contrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	contéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	conte
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	conté
Ôtes codjowaedjes	sipepieus tåvlea

conter

Modele:c dire (ene istwere).
- Dji vos va conter li fåve do Mitan d' Cok.
- Li cisse ki dj' a conté, c' est leye-minme,
  Ley k' a metou m' cour so on lamea— Martin Lejeune, "Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune" p. 107, "Leûs manigances" (fråze rifondowe).
(viebe å coplemint) dire (ene minte).
- I m' a conté ene coye.
pinser k' ene sacwè va ariver.
- Dji contéve k' il alént ariver dvant l' eure.
(v. sins coplemint) esse important.
- Çou ki conte, c' est ki l' contesse soexhe arivêye sins nou måleur, citweyin — Paul-Henri Thomsin, ratournant Li diâle è cwér, ine avinteûre di Bakelandt l’èspiyon di Napolèyon à Lîdje, 2009, p. 28 (fråze rifondowe).
(v. sins coplemint) pinser.
- Il a conté sins s' mwaisse, l' ome, ki, tot passant dlé,
  A veyou d' on côp d' ouy çou ki valeut di çans— Henri Simon, "Li moirt di l' åbe" (fråze rifondowe).
- A, c' est twè ? Dji contéve ki c' esteut t' copleu— Paul-Henri Thomsin, ratournant Maigret èt l’danseûse d’å Gai-Moulin, 1994, p. 12 (fråze rifondowe).
(v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « so ») poleur aveur fiyate dins ene sakî.
- Mins sol parole des omes, veyoz vs, dji conte si pô
  Qui dji n' croerè k' c' est vraiy, ki cwand dj' terrè l' magzô— André Delchef, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, «Li galant de l'siervante», p.5 (fråze rifondowe).
- Li docteur m' a prometou k' i pasreut l' al-nute, moncheu … vos poloz conter sor mi …— Paul-Henri Thomsin, ratournant Li diâle è cwér, ine avinteûre di Bakelandt l’èspiyon di Napolèyon à Lîdje, 2009, p. 29 (fråze rifondowe).

Parintaedje[candjî]

conte
contaedje, conteu, contåve
raconter, racontaedje, raconteu, racontroûle, racontåve
riconter

Ratourneures[candjî]

conter colibete

Sinonimeye[candjî]

(dire ene minte) : stitchî
(pinser k' ene sacwè va ariver) : croere, pinser

Ortografeyes[candjî]

Divant 1900 :

conté : E177

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

contè : C1, C8
conter : E1, E165, O0

E rfondou walon :

conter : R10 ^(lére), R13

Ratournaedjes[candjî]

dire ene plaijhante istwere

Inglès : to tell ^(en)
Francès : conter ^(fr), raconter ^(fr)

dire ene minte

Francès : raconter ^(fr)

pinser k' ene sacwè va ariver

Loukîz a : croere

Francès : croire ^(fr), penser ^(fr)

esse important

Francès : conter ^(fr), prévaloir ^(fr), passer avant tout ^(fr)

conter so

Francès : compter sur ^(fr), faire confiance ^(fr), se fier ^(fr)

Etimolodjeye 2[candjî]

Tayon-bodje latén « computare » (minme sinse), çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes.

Viebe[candjî]

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	conte
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	contez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	contans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	contnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	contrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	contéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	conte
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	conté
Ôtes codjowaedjes	sipepieus tåvlea

conter (viebe å coplemint)

mete des nombes onk avou l' ôte, et vey çou k' ça dene.
- Après l' shijhe, l' adawiante espiegue,
  Conte les victimes di s' cour fripon— Martin Lejeune, "Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune" p. 107, "Leûs manigances" (fråze rifondowe).
On dit eto : carculer.

F. "compte".