Aller au contenu

cou

Èn årtike di Wiccionaire.
Loukîz eto : coû, çou.

Etimolodjeye

[candjî]

Tayon-bodje latén « culus » (minme sinse), mot cité dins l’ FEW 2 1517b.

Prononçaedje

[candjî]

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
cou cous

cou omrin

  1. (antomeye) (måhonteuzmint) boket do coir des djins, avou bråmint del tchå wice ki li dzeu des djambes si radjond al schene des rnos, et la k' les boyeas si vudèt ådfoû.
    • Dj' a må m' cou di dmorer ashiou so ces bancs d' fier la.
  2. (antomeye des biesses) boket do coir des biesses ås plomes ki sieve di rexhowe ås boyeas, al xhlé, et ås oûs.
    • I n' fåt nén vinde l' oû k' est co e cou del poye.
  3. dizo d' ene sacwè, çou ki rwaite tere.
    • On rtournéve les waezons po lzî souwer l' cou Serge Fontaine (fråze rifondowe).
    • Si c' est twè ki maxhe, ti n' pous nén rwaitî l' cwåte k' est e cou do paket.
    • Djel ricnoxhreu bén, hon, mi l' bol: gn a ene poke dins l' cou, et on dessén come ene tiesse di tchvå sol mantche Ben Genaux (fråze rifondowe).
    • Èstant crapôdes, nos djouwîn’ à l’ombe dë s’ fouyadje ; lès vwèséns î avîn’ mètë on banc, sins pont d’ façon, one plantche dë blanc bwès clawéye dëssë deûs kës d’aube— Marcelle Fochon-UIyttebroeck, Lë vî sau dè l' rouwe dè vëladje.
  4. årvier d' ene foye di papî.
    • Gn a co åk di marké å cou.
  5. costé metou padrî (copurade s' il est rond).
    • On s' ashideut sol cou do tchår.
  6. (pus stroetmint) (mot do bastimint) po ene eglijhe, costé metou l' pus lon erî del poite d' intrêye (sovint on rond costé).
    • On s' aspoyive sol cou d' l' eglijhe et vey çou k' on-z aléve fé al nute.
  7. (pus stroetmint) (mot d' batlî) pårt eriece d' on batea
    • Les omes trimpés disco l' oxh alént et vni del pléte å cou do batea, di babôrd a tribôrd tot shuvant l' hossaedje. — Alban Leloup, Li Rantoele, l° 106 p. 10.

Ratourneures

[candjî]
  1. cou dzeu cou dzo
  2. kî djåze dirî mi djåze a m’ cou
  3. aler a cou
  4. cou-z å hôt
  5. pa cou pa tiesse
    • [ene pope djåzant] Et l' feme nos apougne pa cou pa tiesse et ns dansans e schô di s' feye. Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.7 (fråze rifondowe).
    1. toumer l' cou-z å hôt
  6. esse dins l’ cou do Bon Diu esse a ene plaece k' il î fwait froed.
  7. a cou d' poyon, a coucou-poyon
    1. tourner a cou d' poyon
  8. sins cou ni tiesse
  9. a cou tot nou, a panea-cou
  10. prinde ses djambes e s’ cou, si cori les djambes foû do cou
  11. peter pus hôt ki s’ cou
  12. deus cous ki s' ont veyou sont parints po cint-z ans
  13. ké cou po deus fesses !
  14. li cou dins l' boure
    1. viker l' cou dins l' boure
  15. i n’ fåt nén vinde l’ oû k' est co e cou del poye
  16. båjhe mi cou
  17. cou di l’ eglijhe
  18. cou do for dirî do for.
  19. tourner s’ cou: (rabaxhanmint) si tourne screne dvint l' atôtchî
    • Djerå, come s' il n' ouxhe rén oyou,
      N' lyi respond rén, toune si cou
      — Ep. Martial, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, ‘’Li savtî des recoletes’’, 69-73 (fråze rifondowe).
  20. cori å cou, shure å cou : cori, shure di tot près.
    • I n' si dote nén ki les deus åcoletes da Caroudal lyi corèt-st å cou… Paul-Henri Thomsin, ratournant Li diâle è cwér, ine avinteûre di Bakelandt l’èspiyon di Napolèyon à Lîdje, 2009, p. 16 (fråze rifondowe).
  21. esse å cou : shure sins djoke ene sakî.
  22. end aveur plin l’ cou

Parintaedje

[candjî]

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

Sinonimeye

[candjî]

Omofoneye possibe

[candjî]

Fås amisse

[candjî]

Pår nén l' minme sinse ki l' francès "cou"; ki: dins l' ratourneure "prendre les jambes à son cou", c' est l' sinse do walon k' a stî calké.

Notule d’ uzaedje

[candjî]

Li sins di « cou » n' est nén on peur calcaedje do mot francès « cul ». D' on costé, il n' est nén si pår måhonteus, et di l' ôte costé, i pout ossu mostrer l' erî pårteye d' ene djin.

Pwaire minimom

[candjî]
  • (hatrea)
  • coû (resserêye plaece divant ene måjhon)

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
boket do coir des djins wice ki li dzeu des djambes si radjond al schene des rnos
trô d' distcheyaedje des oujheas
costé do dzo
dirî d' ene foye
dirî d' ene sacwè
cou d' on batea
tourner s' cou

Sustantif

[candjî]

cou femrin

  1. coû.

Sipårdaedje do mot

[candjî]

Roman Payis

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
cou cous

cou femrin

  1. hatrea, .

Ratourneures

[candjî]
  1. prendre les jambes à son cou