vier
Apparence
Etimolodjeye 1
[candjî]Tayon-bodje latén « vermis » (avou on diftongaedje) (minme sinse).
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /vjɛʀ/ /vjɛːʀ/ /vjæːʀ/ /vjaːʀ/ /vɛːʀ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /vjɛʀ/
- Ricepeures : nén rcepåve
-
Sinse 1
-
Sinse 2
-
Sinse 4
-
Sinse 3
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
vier | viers |
vier omrin
- (no d’ biesse) pitite longowe biesse sins pates ni tiesse, ni cronzoxheas, k' avance tot s' hertchant, et ki vike e tere.
- Vier ki s' kitoûne. — Motî Forir (fråze rifondowe).
- Dinltins, les cokeas plént aguignî les viers dins les yebes et tchoezî inte li muzurete, li copixhot, li gros molon et tos ls ôtes — Lucien Somme (fråze rifondowe).
- sifwaite biesse ki formagne les djins et les grossès biesses (dins les boyeas u dins les tchenås a l'air) Loukîz a : « aveur des viers ».
- Vost efant a des viers. — Motî Forir (fråze rifondowe).
- DAVID. (avou on bari, va drî l' candjlete cweri 3 veres). -Vola çou ki fwait crever les viers, paret Monsieu Dåvid !— Joseph Mignolet, "Li vôye qui monte" (1933), p.10 (fråze rifondowe).
- (biyolodjeye) djonne d' inseke ki va divni ene moxhe u èn ôte inseke.
- On l’ discopece, ki c’ end est honte ; les viers n’ åront pus rén a fé (avou l’ moirt). — Willy Félix (fråze rifondowe).
- Viker, viker a nd awè s’ sô
Divant d’ eraler dé les viers. — Jean Guillaume.
- (pus stroetmint) tot s' nourixhant d' ene plante, di bwès.
- Vola on bwès k' est tot magnî des viers. — Motî Forir (fråze rifondowe).
- Les viers ont vnou fé des trôs dvins. — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "Li vîx cruc'fis di m'mére", p.71 (fråze rifondowe).
- (mot d’ pexheu) vier, molon ou tchalon eployî come amoice.
- Et mes amoices, don, k’ estént cmandêyes ? Dj’ end a dji n’ sé cbén d’ sôres. (i drouve si saetch). Loukîz, vola del påsse ; cial, c’ est do sonk, pwis des viers, di l’ avoenne, des ceréjhes, do froumadje et co deus troes sôres ki dji n’ sai nén mi-minme çou k’ c’ est ! — Henri Simon, « Sètche, i bètche » 1889, (eplaidaedje da Jean Haust e 1936), p.36 (fråze rifondowe).
- LIZA. -Ni vnoz nén co avou tos vos flairants sacwès so m' prôpe tåve, savoz !
DJÅKE. -Flairants sacwès ? C' est des betchêyes, des viers, do froumadje, del påsse, do sonk… — Joseph Mignolet, "Milionêre !" (1934), p.3-4 (fråze rifondowe). - L' ewaerant hôt-fornea loukive l' ome a ses pîs
Tot come si ç' fouxhe on vier k' est twezé pa ene bråme ; — Louis Lagauche, "L' inmant", Li hôt-fornea, (1947), p. 94 (fråze rifondowe). - Dji m’ tchedje di l’ amoirçaedje, des viers, del tchene et des molons. — Félicien Barry (fråze rifondowe).
Ratourneures
[candjî]- aveur des viers
- evoyî ås viers
- plonkî come ene poye dissu on vier (so åk, so kéconk)
- magnî golafmint ene sacwè.
- ataker waeraxhmint ene sakî.
- nén piké des viers
- nou come on vier
- pexhî ås viers
- poude po les viers
- saetchî les viers foû do nez ou tirer les viers do nez
- vass ås viers
- vier do cour.
Parintaedje
[candjî](minme sourdant etimolodjike)
Mots d’ aplacaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]ki vike e tere
Mots vijhéns
[candjî]- (ki va divni påwion): halene
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]pitite longowe biesse sins pates ni tiesse, ni cronzoxhea, k' avance tot s' hertchant, et ki vike dins tere
- Francès : ver de terre (fr), lombric (fr)
sifwaite biesse ki formagne les djins et les grossès biesses (dins les boyeas u dins les tchenås a l'air)
- Francès : ver parasite (fr)
Etimolodjeye 2
[candjî]Bodje « viè » avou on ristitchî R å coron..
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /vjɛʀ/ /vɛʀ/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /vjɛʀ/
- Ricepeures : nén rcepåve
Divancete
[candjî]viè | vier |
vier (nén candjåve)
- alofôme di «viè», divant èn adviebe å mierpî (ci, cial, la, mins nén vola) u des pronos d' djin tonike å mierpî (d' ene sillabe), metou tot seu (mi, ti, twè, lu, leye, nos, vos, zels, zeles, mins nén nozôtes, vozôtes, mi-minme…).
- Dj' a-st oyou on brut vinant did vier la.
- Il aprotchive vier mi.
Neyerlandès
[candjî]Prononçaedje
[candjî]- AFE : /viːr/
Nombe
[candjî]vier (nén candjåve)
Mots d’ aplacaedje
[candjî]Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon vinant do latén
- Mots do walon avou on diftongaedje
- Mots do walon d' on seu pî
- Sustantifs do walon
- Motlî do walon po les nos d' biesse
- Motlî do walon pol biyolodjeye
- Motlî do walon po les pexheus
- Mots do walon avou des ratourneures
- Alofômes di dvancetes do walon avou on ristitchî R å coron
- Mots ki s' prononcèt parey cåzu totavå
- Divancetes do walon
- Mots nén candjåves do walon
- Alofômes di dvancetes avou on ristitchî R å coron
- Mots do neyerlandès
- Neyerlandès
- Nombes do neyerlandès
- Mots nén candjåves do neyerlandès