disbåtchî
Apparence
(Redjiblé di disbåtchante)
Etimolodjeye 1
[candjî]S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « disbåtchî », el pout stitchî vaici.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /dis.bɔː.ˈt͡ʃiː/ /dys.baː.ˈt͡ʃi/ /dis.boː.ˈt͡ʃiː/ /dis.boː.ˈt͡ʃɛ/ /dys.boː.ˈt͡ʃiː/ /dys.boː.ˈt͡ʃe/ /dœs.boː.ˈt͡ʃi/ /dɛs.bɔː.ˈt͡ʃiː/ (betchfessî å)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /dis.bɔː.ˈt͡ʃiː/
- Ricepeures : dis·bå·tchî
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | disbåtche |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | disbåtchîz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | disbåtchans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | disbåtchnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | disbåtchrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | disbåtchive |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | disbåtche |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | disbåtchî |
Ôtes codjowaedjes | come waitî |
disbåtchî (viebe å coplemint) (å prono : si disbåtchî)
- rinde målureus.
- Ni fjhoz nén ça, vos l’ pôrîz disbåtchî.
- fé piede li Nôr a (ene djin), el rinde tote pierdowe.
- I n’ fåt nén co disbåtchî ci efant la dipus k’ i n’ l’ est.
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]- (rinde målureus) : disvoyî, dizawirer, anoyî, disbeli
- (rinde tot pierdou) : dizôrner, disnorter, dislampurner, diswaibyî
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
- dèsbauchî / d'bauchî : O4
- disbautchî : C9
- disbautchi : C1, C8
- dibautchi : C13
- dèsbauchî : O3
- dèsbautchi : O2
Ratournaedjes
[candjî]Pårticipe erirece
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | disbåtchî | disbåtchîs |
femrin | disbåtcheye | disbåtcheyes |
disbåtchî omrin
- Pårticipe erirece omrin do viebe "disbåtchî".
Addjectif
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | disbåtchî | disbåtchîs |
femrin padrî | disbåtcheye | disbåtcheyes |
femrin padvant | disbåtcheye | disbåtcheyès |
disbåtchî omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)
- ki n’ a pupont d’ rafiya d’ viker.
- Elle a l’ air tote disbåtcheye.
- Ayir,
Sins k’ i nel oizénxhe dire,
I shonnént disbåtchîs,
Les vîs — Jean Guillaume (fråze rifondowe). - Merci bråmint des côps, comere,
Pol boket d’ pwin et l’ pitit vere
K’ tot etir m’ a rmetou d’ astok,
Cwand les cråxholets pixholéts,
Riyént tot d’ èm vir disbåtchî — Julos Beaucarne, ratournant Georges Brassens (fråze rifondowe).
- k’ a del poenne et del colere.
- Li djårdinî esteut disbåtchî di vey ses beas rôzîs, fén emîlés, tourner a rén — Claire Colonval (fråze rifondowe).
- Dji so disbåtchî droci.
Dj’ end a m’ conte di vos toûs et d’ vos fåssès amours — Julos Beaucarne, ratournant Molière (fråze rifondowe).
- k’ a del bråmint del poenne.
- Dispu l’ democratijhaedje des voyaedjes, tos les vîs cous disbåtchîs si rtrovèt a Benidorm — Charles Staquet (fråze rifondowe).
- ki s’ fwait må do måleur d’ èn ôte.
- Dj’ avans stî foirt disbåtchîs d’ aprinde po nosse mononke ; li Bon Diu si åme ! — Lete di condoleyance (fråze rifondowe).
- al plouve tot cåzant do tins, do cir.
- Aprindoz nos l’ espwer mågré l’ cir disbåtchî. — Josée Mathot (fråze rifondowe).
Sinonimeye
[candjî]- (ki n’ a pupont d’ plaijhi a viker) : disbeli, disvoyî, dizôrné, disnorté, catibulé, discatibulé, trisse
- (k’ a del poenne et del colere) : mwais, måvlé
- (k’ a del bråmint del poenne) : discoraedjî, poenneus / peneus
- (al plouve tot cåzant do tins) : grigneus.
Ratournaedjes
[candjî]sins rafiya d’ viker
k’ a del poenne et do discoraedjmint
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
- dèsbautchi : O0, O2
- disbautchi : C8
E rfondou walon :
Etimolodjeye 2
[candjî]S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « disbåtchî », el pout stitchî vaici.
Viebe
[candjî]disbåtchî (viebe å coplemint)
- rissaetchî ene båtcheye (èn inte-deus).
- rissaetchî ene båtche di toele.
Parintaedje
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]rissaetchî ene båtcheye
- Francès : décloisonner (fr)
Etimolodjeye 3
[candjî]S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « disbåtchî », el pout stitchî vaici.
Viebe
[candjî]disbåtchî (viebe å coplemint)
- fé cwiter èn ovraedje, on patron (sovint po èn ôte).
- Volkswagen aveut disbåtchî li directeur des atchtaedjes da Volvo.
Parintaedje
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
- dèbôcher : S0
- disbautchi : C8
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots avou l' betchfessî å
- Mots do walon di troes pîs
- Viebes do walon
- Viebes do walon ki s' codjowèt come waitî
- Pårticipes erireces do walon
- Pårticipes erireces do walon avou l' cawete -î
- Viebes do walon ki l' pårticipe erirece est parey ki l' infinitif
- Addjectifs do walon
- Addjectifs ås cénk cognes ortografikes
- Addjectifs do walon metous padvant ou padrî