Aller au contenu

berwete

Èn årtike di Wiccionaire.
Loukîz eto : berwète, bèrwète.

Etimolodjeye 1

[candjî]

Bodje « berw-- » ‎(« baro »), avou l’ cawete « -ete », dandjreus a pårti di « baroter » ↔ « berweter », ki li svierba est « berwete » ; « baro » vént lu-minme di bodje tîxhon « bären » (poirter, sopoirter), avou l’ cawete -oe (« poirtoe ») ; ces mots la sont don parints avou l’ inglès « barrow » » ; c’ est l’ mot walon « berwete » k’ a dné l’ mot francès « brouette » pa rbetchfessaedje do R.

Prononçaedje

[candjî]

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
berwete berwetes

berwete femrin

  1. (usteye) ekipaedje des maçons, des cinsîs, des djårdinîs evnd, fwaite d’ ene rowe, d’ on plantchî avou ene dossire, ou d’ ene bene, avou deus penes ou limons, po moenner ene pitite tchedje d’ ene plaece a l’ ôte pus åjheymint ki so s’ dos.
    • Et Varice aléve toltins : « Dji n’ sai nén werker avou des si ptitès berwetes, la, mi » Bob Dechamps (fråze rifondowe).
    • Li cantonî rnetyive les filés d’ aiwe avou on ramon et ene schoupe, et tcherdjî les mizeres dins s’ berwete Michel Hubert (fråze rifondowe).
  2. (no d’ contnou) çou k’ i gn a dvins ciste usteye la.
    • I lyi a amoenné deus berwetes di pires, mins ci n’ esteut nén co assez.
  3. (pa stindaedje do sinse) (rabaxhanmint) trén ki s’ djoke a totes les gåres.
  4. (mot d’ djeu) djeu la k’ on prind les djambes d’ èn efant, et l’ fé avancî so ses mwins.
    • Dji djowe cobén al berwete avou m’ feye.
  5. no do limero cwate al kine.
Ratourneures
[candjî]
  1. berwete ås plantches, berwete d’ ansene, berwete di troufleu, berwete di maçon, berwete di fådeu
Parintaedje
[candjî]
Dizotrins mots
[candjî]
Dischindance
[candjî]
Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]
usteye avou ene rowe po tcheryî ene pitite tchedje
trén ki s’ djoke a totes les gåres
mwais tchvå

Codjowas

[candjî]

berwete

  1. indicatif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « berweter ».
  2. suddjonctif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « berweter ».
  3. kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece, do viebe « berweter ».

Waitîz eto

[candjî]

Lijhoz l’ årtike berwete so Wikipedia

Etimolodjeye 2

[candjî]

Bodje tîxhon « spirrewipche » (berôlaedje); adon racuzinåve avou l’ walon «sperwitche», eyet l’ francès « pirouette »; mot cité dins l’ FEW 17 181a.

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
berwete berwetes

berwete femrin

  1. saye, côp k’ on n’ a nén seu adiercî, sacwè k’ on n’ a nén reyussi.
    • Ça a stî ene fameuse berwete po les catolikes flaminds.
  2. (mot d’ acleveu di tchvås) mwais tchvå.
    • Pocwè k' t' as stî ratchté ç' berwete la ?
Ratourneures
[candjî]
  1. fé berwete
  2. c’ est do bwès d’ berwete : c’ est on toû po vs fé ratinde.
    Loukîz a : ralondje. F. reporté aux calendes greques".
Sinonimeye
[candjî]
mwais tchvå
Ratournaedjes
[candjî]
saye, côp k’ on n’ a nén seu adiercî

Mot-fråze

[candjî]

berwete (nén candjåve)

  1. po criyî k’ ça n’ a nén stî, çou k’ on contéve fé.
    • (li blanke berbis aveut bedlé des noers bedots) Berwete po-z aler å concours, asteure Joseph Lahaye.
Sinonimeye
[candjî]
Ratournaedjes
[candjî]
po dire ki ça n’ a nén stî, çou k’ on contéve fé Loukîz a : kendal