spêye

Racsegnes eciclopedikes po tos les sinses do mot «spêye»

Walon

Alofômes di s(i)- / (e)s-

Cogne prumrece (dirî V.)	Dispotchaedje (dirî C.)	Divanceye voyale (dirî C.)
spêye	sipêye	espêye

spêye di Tchårlumagne

Etimolodjeye

Tayon-bodje latén «spatha» (longue espêye) vî lingaedje d’ oyi «espee», çou ki dene on mot avou l' cawete "-êye".

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes :
    • /spɛːj/ /spɛj/ /spej/ /spaːj/ /splɛːj/ /splɛj/ /splej/ /spʀɛːj/ /spʀɛj/ /spʀɛːw/ /spʀɛw/ miersipepieuzmint el notûle ALW 9 60 & 73; (36 prononçaedjes)
    • (pa rfrancijhaedje) /ɛpɛj/ /ɛpej/ /ɛpe/
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /spɛːj/
• Ricepeures : nén rcepåve

Sustantif

singulî	pluriyal
spêye	spêyes

spêye f. (vî mot)

1. (åre) åre do vî tins, del Mîtrinne Ådje, des duwels, di spôrt, avou ene longue lame et ene pougneye.
2. (mot des mnujhîs et scrinîs) droet long bwès.
   1. båre ki raloye les deus årmons, et ki l' londje si vént mete dissu.
   2. rujhale d' on tchår.
   3. båre ki sotént l' houtche d' on begnon, et k' on rsaetche pol fé aler a cou.

      I fåt oister li spêye po pleur tiper l' begnon a cou (Motî d' Cînè).

   4. båre do dossî d' ene tcheyire.

      Il a aspoyî s' minton conte li spêye di s' tcheyire (C. Massaux)

      Metoz vos mousmints so so li spêye del tcheyire (Motî Gilliard).

   5. bårea d' ene schåle.
3. (mot des cinsîs) droet long bwès.
   1. schåye-trait (bwès k' on mete inte les deus traits, po k' i n' s' ecramiexhe nén).
   2. plantchete metowe di scwere å dbout d' on djeu (po-z ateler les boûs) (loukîz ALW 9, imådje 42).
   3. croejhloe ki sotént li tchet del få (loukîz ALW 9, imådje 56).
   4. bwès d' triviè so ene îpe.

Ratourneures

1. on côp d' linwe est pé k' on côp di spêye

Parintaedje

• spêyroûle, spirlêye
• spiyî, spiyaedje
• Loukîz a : spiyî

Sinonimeye

• (bårea d' ene schåle): boûsson, schalon
• (båre do begnon): meskene (!!! a-z aveuri)
• (båre ki raloye les årmons): spêyroûle, spirlêye, soprece, sorlondje

Dizotrins mots

• (åre al longue lame) :
  • (sôres) : lambene, verdin, palasse, brancmår, braket (E170), floret (C8)
  • (pîces) : makete, lame, dragone (E170)

Pwaire minimom

speye (Do viebe «spiyî»)

Ortografeyes

Sicrijhas do 20e sieke (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) spêye : G209 p. 133, 153 spēye : C65 spèye : G209 p. 133, 153 spéye : G209 p. 133, 153 s(i)péye (spéye / sipéye) : C13 splêye : G209 p. 153 splèye : G209 p. 133 spléye : C99, C106, G209 p. 153

sprêye : G209 p. 153 sprèye : G209 p. 133 spâye : G209 p. 153 sprèwe : G209 p. 133 sprêwe : G209 p. 133 èpèye : E170 èpéye : C8 E rfondou walon spêye : R13

Si vos irîz rnaxhî dins des ôtes motîs, et trover l’ mot « spêye », riherez ciddé li scrijha do mot ki vos î avoz trové, et l’ rahouca do motî el djivêye.

Mins l' mot n' est nén todi dins : S109, S117

Ratournaedjes

± åre del Mîtrinne Ådje

Almand: Schwert (de) Arabe: sayf = سيف (ar) = سَيف (ar) Arabe marokin: sif = سيف = سْيف Espagnol: espada (es) Francès: épée (fr), glaive (fr)

Inglès: sword (en) Neyerlandès: zwaard (nl)

± pîce metowe inte les årmons do tchår

Francès: sassoire (fr)

± pîce do begnon

Francès: barre (fr)

± ôtès pîces di bwès

Francès: traverse (fr)