stok

Çoucial, c' est ene pådje d' omonimeye walone, ki rashonne sacwants mots walons avou l' minme ortografeye, mins di diferinnès etimolodjeyes.

Walon (Rifondou)

Alofômes di s(i)- / (e)s-

Cogne prumrece (dirî V.)	Dispotchaedje (dirî C.)	Divanceye voyale (dirî C.)
stok	sitok	estok

Etimolodjeye 1

Tayon-bodje tîxhon "stok" ("stok d' åbe", "baston"); mot cité dins l’ FEW 17 238b.

Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.

Prononçaedje

s(i)tok, (e)stok, s(u)to, s(u)tok, (i)sto, s(ë)to.

Sustantif

singulî	pluriyal
stok	stoks

stok o.

a) pî d' èn åbe, dins tere u råyî, avou les raecinêyes les prumîs cintimetes do bodje (çou k' on n' såreut abate). Dj' a monté so li stok avou l' tchår. Cwand t' es po soyî ene tronce, fåt todi bén rwaitî li costé do stok et l' costé des coxhes (J. Boulard). La on fel feu d' setchoes et di stoks (P.J. Dosimont). F. souche.

1. côpe a blanc stok : abataedje di tos les åbes d' on bwès.
2. di stok : foirt, ki n' bodje nén.

   Loukîz a: di sgur, d' asgur.

   F. stable.

   èn nén esse di stok : esse foû scwere, èn nén esse droet.

3. èn ome di stok : foirt ome.
4. di stik, di stok : onk avå l' ôte.

   Loukîz a: brixhe braxhe.

   F. en désordre.

   Divant li Stok : (la-minme: Duvant lu Sto): no d' ene plaece di Tchonveye.

b) dizo do bodje d’ èn åbe, d' on bouxhon. Loukîz a: pî-stok. F. souche avec tronc.

1. estok di vegne : pî d' vegne, d' ene metowe sôre, k' on rplante et ki rdjete.
   • Il ont råyî totes les vegnes et rplanter des noveas stoks.
   • C' est des stoks di vegne di Bourgogne.

   F. cep (de vigne), cépée, cépage.

   stok di håye : pî di spene.

   • Al Sint-Nicolai, les veurlîs fijhént ene porcession tot poirtant on stok di håye, avou des bistokes pindowes après, k' i dnént ås shofleus. — Motî do Coûtchant walon (fråze rifondowe).

   estok di trait : åbe u bouxhon côpé on mete hôt, ki sieve d' abanaedje.

c) årdispene. Ene håye di stok. F. aubépine. 

c) bohêye di plante avou del lignene (ronxhe, fetchire). On dit eto sitokêye. F. touffe. 

a) (vîs mots d' cinsî) sitamon (pilé d' bwès, ki sieve a sotni l' plafond des ståves, et a loyî les biesses). F. pilier, poteau.

b) (v.m.) anea po loyî les biesses après li stamonêye. dimorer å stok : dimorer e s' måjhone å n' rén fé (come ene biesse ki dimeure loyeye å ståve).

1. • Sins bouter, i fwait deur di dmorer å stok. — É. Dumont (fråze rifondowe).

   F. chômer, rester oisif, rester inactif.

2. (v.m., mots d' houyeu)

a) plaece inte deus concessions dins on payis d' tcherbonaedjes, k' on n' î fwait pont d' taeyes, et ki fwait come on pilé d' tere nén trawêye, po-z espaitchî ki les aiwes des viyès galreyes ni corexhe dins les noveles, et l' air k' on stitche el fosse di rexhe pa les viyès arinnes. I fåt todi leyî on stok po n' måy avni a trawer e-z aiwes (A. Van Calsteren).

b) distance inte deus taeyes.

c) boket d' ene havêye k' èn ovrî n' aveut nén abatou al fén d' ene djournêye (et ki fwait come on pilé dins l' arinne). T' as co leyî on stok (A. Van Calsteren). F. ilot, bouchon.

1. feri, u : aler di stok et d' taeye : (po on houyeu): bouxhî avou l' schavrece el taeye (fond del galreye) et å stok (plaeces k' on-z a rovyî); (imådjreçmint) voleur bouter d' tos les costés.

   On dit eto: di håre et d' hote.

2. plaece k' on s' î pout sotni.

   Loukîz a: astok.

   F. soutien.

   pilé di stok : sitançon d' ene galreye di fosse.

   stok di schåle : (mot d' houyeu) grand clå ki sieve a astoker ene schåle après on sômî.

   sitok do manaedje : li ci (cene) ki wangne li crosse po nouri l' manaedje.

   djouwer al bale å stok : djouwer a taper l' bale conte on meur.

   F. squash.

3. (imådjreçmint) vî stok: atôtcha po on bon soçon.
   • Ké novele, hê, vî stok ?

   F. vieille branche.

   Loukîz a: vî stoumak, vî strouk, vî scorion, viye gueuye.

a) coxhe di parintêye.

1. • Li cuzene Rôze et nozôtes, c' est do minme sitok.

   di stok : ki ses tåyes ont dmoré e s' plaece la.

   • èn Aclot totoute, c' est on Nivelwès di stok.

   stok di famile : coxhlaedje avou tos les parints et les tåyes d' ene sakî.

   F. arbre généalogique.

b) pårt d' eritaedje ki va avou ene parintêye.

1. • Nos estans a cwate estoks. — Motî do Coûtchant walon (fråze rifondowe).
2. (v.m.)

a) stok di clawtî: blokea d' bwès avou on cwåré trô del taye do clå.

b) gade des schaytons.

1. esse au stok : bouter.

   raler å stok : ricmincî a bouter.

2. baston, et copurade:

a) fier come on baston ki stope on batch avou do fier fondou, et k' on rsaetche po coler l' fier. On va fé passer li stok houte — Motî do Coûtchant walon (fråze rifondowe).

b) brijhe (baston avou on taeyî dbout, k' on tape e l' air tot bouxhat dsu avou èn ôte baston). djeu fan-bon-stok : dijhêye å djeu del brijhe.

1. (v.m.) dijhea d' djåbes. On dit eto moyete,

croupete.

Parintaedje

• stocoe, sitocou, stocåde, stokêye (plantes ki crexhèt so on minme estok), stokisse
• stocaesse, stoké
• astok, astoker
• distoker
• rastoker
• sitocler
• si stoker

(minme sourdant etimolodjike)

• sokete, sokea

Mots d’ aplacaedje

• pî-stok
• plat stok
• astok, tini astok
• stok-cwåte

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• (è)sto : O0, O4, S104
• = ? (sto) : G152
• sto : C1, E172, S17, S107, S109
• stok : C1, E1, O0, S0, S27
• sto / sito : C8
• sto / suto : S117
• stoc : S109
• stou / istou : O0
• stoke : O0 f.

E rfondou walon :

• stok / sitok u estok : R10 ^(lére), R11 ^(lére)
• stok : R13

Li mot n’ est nén dins :

Ratournaedjes

± pî d' èn åbe

• Francès : souche ^(fr)

Etimolodjeye 2

Calcaedje do francès « stock », lu-minme do minme Modele:bdjen.

Sustantif

singulî	pluriyal
stok	stoks

stok o.

1. hopea d' sacwès po vinde u po wårder po cwand on dn årè dandjî.
   • Il ont likidé tot leu stok di grinnes. — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
   • Il ont passé tote li matinêye a rwaitî les foyous di stoks estént bén e leu plaece. — L. Mahin.

   F. stock

Ratourneures

1. aveur ene sacwè di stok :
   1. end aveur po vinde (en on botike).
      • I n' ont nén ça di stok. — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
      • Il ont rmetou di l' ôre dins tot l' magazin, ki les pîces et les éndjoles, et totes les ahesses, estént stitcheyes dins totes les coines, sins ddja saveur cou k' i gn aveut co di stok. — L. Mahin, Vera.

   F. en stock.

   1. end aveur d’ avance (dins ene måjhon).

Parintaedje

stoker

Mots d’ aplacaedje

Stok amerikin : botike ki vindeut totès sacwès come les sôdårs amerikins del guere di 40.

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• stok : S0, FE170, FO4

E rfondou walon :

• stok : R11 ^(lére)

Li mot n’ est nén dins : E1, E21, E170, C1, C100, C106, O0, O4