trossî

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Tayon-bodje latén « torsio » (toide) avou rbetchfessaedje do R, avou l’ cawete di codjowaedje « -î » des viebes (mot cité dins l’ FEW 13/2 91b).

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes : /tʀɔ.siː/ /tʀɔ.si/ /tʀɔ.sɛ/ /tʀɔ.se/ /tʀu.siː/ /tʀu.si/ /tʀu.se/ (oyon O.OU)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /tʀɔ.siː/
Ricepeures : tros·sî

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	trosse
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	trossîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	trossans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	trosnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	trosrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	trossive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	trosse
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	trossî
Ôtes codjowaedjes	sipepieus tåvlea

trossî (viebe å coplemint) (å prono : si trossî)

fé rivni viè li dzeu (ene cote, ene mantche).
- Bonswer, Mareye Clape-shabot, trossîz bén vosse cote cwand vos iroz tchir — viye tchanson (fråze rifondowe).
- Dj' a trossî des cotes, lon erî des bigotes, ki, so leu pantalon, ont scrît, « cial, i n' a pus ni feu ni leu » — Jean-Pierre Vervier (fråze rifondowe et rarindjeye).
- Pawou ki sol verdeure
  Vos n' gåtexhe vos cotrês
  Trossîz-vs djusk' a li dzeure
  Trossîz-vs djusk' å hatrea
  — Li camrade dè l'joie, Chanchet Barillié, 1852 (fråze rifondowe et rarindjeye).
(pus stroetmint) rilever les cotes da (ene comere), po lyi vey ses djambes, et kécfeye sayî d' aveur des rlåcions d' seke avou leye.
- Dj' a trossî des fas d' oxheas
  Ossu coixhants k' des testeas — Jean-Pierre Vervier (fråze rifondowe).
sicrire (on bea boket).
- Vocial on powinme ki Djôzef a trossî po Artur Colpin.

Ratourneures

trossî ses mantches
li trossî / el trossî
trossî ses guetes, trossî bagadjes : cori evoye.
trossî l’ malete et l’ bordon : ndaler e voyaedje.

Parintaedje

(minme sourdant etimolodjike)

toursi

Mots d’ aplacaedje

Sinonimeye

fé rivni viè li dzeu

sicrire on bea boket

si dispaitchî

Ortografeyes

Divant 1900 :

trocî : E203 ^(lére)
trosi : E178
trossî : E89 ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

troussî : O4
trossî : E1
trossi : C8

E rfondou walon :

trossî : R10 ^(lére)

Ratournaedjes

fé rivni (ene cote, ene mantche) viè li dzeu

Francès : retrousser ^(fr)

rilever les cotes d' ene comere po-z aler pus lon

Francès : trousser ^(fr)

scrire on bea boket

Francès : composer ^(fr)

si dispaitchî

Francès : se dépêcher ^(fr), se hâter ^(fr)

Pårticipe erirece

	singulî	pluriyal
omrin	trossî	trossîs
femrin	trosseye	trosseyes

trossî omrin

Pårticipe erirece omrin do viebe "trossî".
- Dj' a trossî des fas d' oxheas ossu coixhants k' des testeas — Jean-Pierre Vervier (fråze rifondowe).
- Vocial on powinme ki Djôzef a trossî po Artur Colpin.

Addjectif

	singulî	pluriyal
omrin	trossî	trossîs
femrin	trosseye	trosseyes

trossî omrin (come addjectif djondrece, todi metou padrî l’ no) (sovint avou les adviebes « bén » u « må ».

bele, avnante (ou laide, grigneuse) d' ene djin.
- C' est on ptit ome bén trossî — Motî Cambresier (fråze rifondowe).
bén u må fwait, bén u må adjinçné (d' ene sacwè).
bén scrît (d' on scrijhaedje), bén dit (d' on spitch).
- La u må on ptit tecse bén trossî.
- Voste istwere est må trosseye.
- Sol plaece Sinte Båre, e minme edroet,
  Les minmès botresses, tchaeke anêye,
  Vinént po des djins k’ avént d’ cwè,
  Tripler les troes cwårts d’ ene djournêye,
  Li pougn sol hantche,
  Les bresses trossîs,
  Broyant dizo leus shabots d’ faw, li plakisse la k’ ele efoncént. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.121, “Nos Bottresses” (fråze rifondowe).

Ratournaedjes

bén prezintêye, d' ene djin

Francès : huppé ^(fr), élégant ^(fr)

bén fwait, d' on tecse

Francès : bien tourné ^(fr)

må fwait, d' on tecse

Francès : mal fagoté ^(fr)